Mục lục

Theo S&P Global Commodity Insights, trong năm nay, Trung Quốc có thể sẽ tìm cách kiểm soát tăng trưởng sản lượng thép trong nước và tập trung nhiều hơn vào các dự án hoán đổi công suất để ngành thép thân thiện với môi trường hơn.

Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn sẽ đầu tư mở rộng công suất ở các nước Đông Nam Á để ngành thép khổng lồ của nước này tiếp tục vận hành một cách trơn tru, S&P Global dự đoán.

Tại Trung Quốc, “hoán đổi công suất” là chương trình nhằm loại bỏ các nhà máy sản xuất thép cũ hoặc không hiệu quả, sau đó xây dựng các cơ sở mới có công suất tương đương.

Bức tranh ảm đạm trong nước

Năm 2022, các lò cao mới của Trung Quốc đã xuất xưởng khoảng 30 triệu tấn gang thỏi, trong khi chương trình hoán đổi công suất giúp tạo ra khoảng 25 triệu tấn thép thô khác, theo S&P Global.

Do một số nhà máy cũ đã đóng cửa trong giai đoạn 2017 - 2022, những cơ sở mới được đưa vào vận hành có thể giúp công suất gang thỏi của Trung Quốc tăng ròng 5,4 triệu tấn và thép thô tăng 5,3 triệu tấn trong năm 2022.

Mặt khác, do nhu cầu thép suy giảm ở cả trong và ngoài nước, Trung Quốc vẫn còn nhiều dự án luyện gang thép mới chưa hoàn thành trong năm vừa qua.

Cùng với các dự án bị hoãn lại từ năm 2022, doanh nghiệp thép Trung Quốc cũng có kế hoạch vận hành thêm công suất mới trong năm 2023.

Vì lẽ đó, trong năm nay, các nhà sản xuất thép Trung Quốc có thể sẽ nâng công suất gang thỏi mới lên mức 118 triệu tấn và công suất thép thô mới theo cơ chế hoán đổi lên tới 141 triệu tấn.

Theo tính toán của S&P Global, công suất gang thỏi và thép thô của Trung Quốc trong năm 2023 sẽ tăng ròng lần lượt là 12 và 18 triệu tấn.

“Nhu cầu thép của Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục giảm trong năm 2023 do nhu cầu cả trong và ngoài nước đều chững lại.

Vì vậy, nếu hầu hết các nhà sản xuất không kìm chế sản lượng thì việc Trung Quốc vận hành các dự án thép mới sẽ gây nhiều áp lực lên thị trường”, một nguồn tin của S&P Global nhận định.

Tuy nhiên, sản lượng thép sụt giảm có thể giúp bù đắp tác động từ việc nhu cầu chậm lại, dù rất khó để biết liệu điều này có xảy ra trong năm 2023 hay không, một nguồn tin khác cho hay.

Theo nguồn tin thị trường nêu trên, Bắc Kinh đã đặt tăng trưởng kinh tế là ưu tiên hàng đầu cho năm 2023 nên bất kỳ yêu cầu kiềm chế sản lượng nào từ chính phủ đều sẽ không quá nghiêm khắc.

Tính toán của S&P Global từ dữ liệu của Tổng cục Thống kê Quốc gia và Hiệp hội Sắt thép Trung Quốc cho thấy, sản lượng thép thô của nước này có thể đạt 1,011 tỷ tấn vào năm 2022. Đây là năm thứ hai liên tiếp sản lượng thép thô đi xuống.

Thực tế, trong năm 2022, mức giảm của nhu cầu thép còn lớn hơn mức giảm của sản lượng. Nguyên nhân chủ yếu bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng nợ của lĩnh vực bất động sản và sự bùng phát liên tục của COVID trên cả nước.

Kết quả là, trong một thị trường thừa cung, biên lợi nhuận thu được khi bán ra 1 tấn thép xây dựng đã tụt từ mức 129 USD hồi đầu tháng 2/2022 xuống -80 USD vào giữa tháng 6 và sau đó phục hồi về mức 1,7 USD vào cuối tháng 12.

“Tôi nghĩ áp lực giảm giá trên thị trường thép trong nửa đầu năm 2023 sẽ lớn hơn so với nửa cuối năm”, một nguồn tin khác của S&P Global cho hay.

Nguồn tin này lập luận rằng, ngoài hai động lực thúc đẩy nhu cầu thép hàng đầu là bất động sản và tiêu dùng trong nước, kế hoạch sản xuất của các nhà máy thép cũng góp phần gây áp lực giảm giá trên thị trường.

Hàng năm, các nhà máy sẽ tăng cường sản xuất vào mùa xuân, sau đó giảm sản lượng vào mùa hè và mùa đông, nguồn tin nói rõ.

Nếu ngành xây dựng phục hồi

Doanh số bán nhà mới tại Trung Quốc có thể bắt đầu phục hồi từ giữa cho đến cuối năm 2023 do mức nền năm 2022 thấp và các gói kích thích mà Bắc Kinh tung ra để hỗ trợ ngành bất động sản thời gian gần đây phát huy tác dụng, một số công ty thép dự đoán.

Ở nền kinh tế tỷ dân, doanh số bán nhà chính là nguồn tài chính quan trọng mà các doanh nghiệp địa ốc dùng để tài trợ cho các dự án mới.

Tuy nhiên, tất cả nguồn tin thị trường của S&P Global đều dự kiến số dự án nhà ở khởi công xây mới - yếu tố quan trọng nhất giúp thúc đẩy nhu cầu thép ở Trung Quốc - sẽ tiếp tục giảm trong cả năm 2023.

Dù vậy, họ tin rằng sự suy giảm nhu cầu thép trong lĩnh vực bất động sản năm nay sẽ không nghiêm trọng bằng năm 2022.

Theo Tổng cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, trong 11 tháng đầu năm nay, số dự án nhà ở khởi công xây mới đã giảm 38,9% so với cùng kỳ, trong khi doanh thu bán nhà mới sụt 26,6%.

Ngoài những khó khăn của ngành bất động sản, lĩnh vực chế tạo của Trung Quốc nhiều khả năng sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng bởi sự chững lại của hoạt động xây dựng trong nước và nhu cầu hàng hoá yếu hơn của nước ngoài.

“Nhu cầu tiêu dùng của các nước khác thu hẹp sẽ là yếu tố bất lợi hàng đầu đối với lĩnh vực chế tạo Trung Quốc và nhu cầu thép của ngành này...”, nguồn tin khác của S&P Global nhận định.

May mắn là hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng của Trung Quốc sẽ khởi sắc trong năm 2023 và có khả năng duy trì ở mức hoặc thậm chí cao hơn một chút so với số liệu của tháng 11/2022.

So với cùng kỳ năm trước, đầu tư cơ sở hạ tầng tại Trung Quốc trong tháng 11 đã tăng 10,6%.

Để mắt đến ASEAN

Bất chấp những thách thức tại thị trường nội địa, các doanh nghiệp thép Trung Quốc vẫn đang cân nhắc đầu tư vào các nước ASEAN trong năm 2023.

Năm ngoái, nhu cầu thép tại ASEAN dự kiến đạt 77,9 triệu tấn, tăng khoảng 3,5% so với năm 2021, dữ liệu từ Viện Sắt thép Đông Nam Á (SEAISI) cho thấy.

Nguồn cung thép tại ASEAN dự kiến sẽ vượt cầu nếu các dự án thép mới đi vào hoạt động ở Indonesia, Malaysia và Việt Nam. Ước tính, tổng sản lượng sẽ tăng dần từ khoảng 90,8 triệu tấn lên 162,6 triệu tấn vào năm 2030, SEAISI dự báo.

SEAISI cho biết phần lớn các nhà máy thép mới ở ASEAN là do Trung Quốc hỗ trợ xây dựng, nhằm mục đích bán thép trở lại Trung Quốc.

Vietnambiz